Στην υπηρεσία του Κέντρου Ψυχικής Υγείας, προσήλθε ένα κορίτσι ηλικίας 6,2 χρονών ελληνικής καταγωγής που διαμένει στη Ζάκυνθο. Το παιδί πηγαίνει στην πρώτη δημοτικού και η δασκάλα του παρουσιάζει μια εικόνα ενός αντιδραστικού παιδιού, με έντονη διάσπαση και δυσκολία σε μαθησιακό και φωνολογικό επίπεδο. Πραγματοποιήθηκε λογοθεραπευτική αξιολόγηση και διαπιστώθηκε πως παρουσιάζει φωνολογική διαταραχή μερικού τύπου, σιγματισμός και ροττακισμός. συγκεκριμένα παρατηρείται δυσκολία στην /παραγωγή του φωνήματος s και αντικατάστασή του με τον ήχο l καθώς και στα συμπλέγματά του σε όλες τος φωνοτακτικές θέσεις της λέξη. Επίσης παρατηρείται δυσκολία στην παραγωγή του φωνήματος r σε όλες τις φωνοτακτικές θέσεις με τη διαδικασία της απαλοιφής. Από την παιδοψυχιατρική αξιολόγηση δεν παρατηρήθηκε διάσπαση προσοχής, αλλά αντιδραστική συμπεριφορά λόγω των δυσκολίων στο λόγο και του bulling που δέχεται σε καθημερινή βάση το παιδί απο τους συμμαθητές του στο σχολείο λόγω της γλωσσικής και μαθησιακής δυσκολίας που παρουσιάζει. 

Το παιδί εντάχθηκε σε λογοθεραπευτικό πρόγραμμα με σκοπό την αποκατάσταση των δυσκολιών. Το παιδί αρνήθηκε τη διαδικασία και όταν ερωτήθηκε γιατί αρνείται, η απάντησή του ήταν δεν θέλω.

Προτάθηκε μέσω της Συνθετικής Κοινωνικής Συναισθηματικής Εκπαίδευσης ένα πρόγραμμα πρωτοκόλλων με σκοπό την οριοθέτηση της αρνητικής συμπεριφοράς του παιδιού και της έκφρασης των επιθυμιών του με σκοπό τη συνειδητοποίηση και τη πιθανή αλλαγή συμπεριφοράς.

Ρουτίνες, Οι τέσσερις γωνίες

Συμμετοχικές στρατηγικές Η Γυάλα με το ψάρι

Θετική ολοκλήρωση Το επόμενο βήμα και Με μία λέξη

Οι τέσσερις γωνίες

Σκοπός αυτού του πρωτοκόλλου είναι το παιδί να εκφράσει το για ποιό λόγο δεν επιθυμεί να συνεργαστεί στη διαδικασία και πιθανά να εκφράσει και τι άλλες απαντήσεις, μέσω της επιλεκτικής δυνατότητας. 

Υπεύθυνη λήψη αποφάσεων καθώς επιλέγει και συζητά την επιλογή της γωνίας βοηθώντας έτσι στη λήψη προοπτικής και ενσυναίσθησης, επιλογή αποφάσεων.

ΒΗΜΑΤΑ

Πρώτα από όλα εξηγήθηκε στο παιδί ότι:

Επειδή αρνείται να συμμετέχει στη λογοθεραπευτική παρέμβαση θα παίξουμε ένα παιχνίδι. Θα φτιάξουμε τέσσερις κάρτες στις οποίες θα δώσουμε τέσσερις απαντήσεις, Στη μία κάρτα θα γράψουμε  “θέλω” στην άλλη κάρτα “δεν θέλω” στην τρίτη κάρτα “θέλω αλλά…” στην τέταρτη κάρτα “Δεν θέλω άλλα…”.Το παιδί έχει τη δυνατότητα να επιλέξει όποια κάρτα θέλει με σκοπό όμως να εξηγήσει την απάντηση .Στο παιδί εξηγήθηκε από την αρχή πως όλη αυτή η διαδικασία δεν είναι θεραπευτική αλλά είναι ένα παιχνίδι. Το παιδί παρόλη την άρνηση δέχτηκε να παίξει. Θα παίξουμε ένα παιχνίδι θα γράψουμε θα φτιάξουμε τέσσερις κάρτες στις οποίες θα δώσουμε τέσσερις απαντήσεις,στη μία κάρτα θέλω, στην άλλη κάρτα δεν θέλω, στην τρίτη κάρτα θέλω αλλά, στην τέταρτη κάρτα Δεν θέλω άλλα. Έχεις τη δυνατότητα να επιλέξεις όποια κάρτα θέλεις με σκοπό όμως να εξηγήσεις την απάντηση που θα δώσεις. Επίσης, αν σου αρέσει αυτό το παιχνίδι μπορούμε να το συνεχίσουμε επιλέγοντας και τις άλλες κάρτες πηγαίνοντας εκεί και δίνοντας άλλες απαντήσεις, είμαι σίγουρος πως θα είναι ένα διασκεδαστικό παιχνίδι. Επίσης ξέρεις κάτι? το ωραίο στο άφησα στο τέλος, θα τοποθετήσουμε τις κάρτες μια μια σε όποιο σημείο επιθυμείς στο δωμάτιο και έτσι το παιχνίδι θα γίνει καταπληκτικό. επαναλαμβάνω πως αυτό δεν είναι θεραπεία, αλλά ένα παιχνίδι που μας κάνει να μαθαίνουμε την αλήθεια. 

Θα σου κάνω λοιπόν την ερώτηση και θα επιλέξεις το μέρος με την κάρτα που έχει την απάντηση που θα μου δώσεις.

Το παιχνίδι ξεκινάει, θέλω να πάρεις και τις τέσσερις κάρτες και να τις τοποθετήσεις μια μια σε οποιοδήποτε σημείο του δωματίου σε ευχαριστεί. 

Το παιδί αμέσως ενθουσιάστηκε Το παιδί ξεκίνησε να τοποθετήσει τις κάρτες στο δωμάτιο το εντυπωσιακό ήταν ότι επέλεξε γωνίες συγκεκριμένα δύο γωνίες ένα τραπέζι και μια βιβλιοθήκη συγκεκριμένα άνοιξε το φύλλο της βιβλιοθήκης και τοποθέτησε τη μία κάρτα μέσα. Η κάρτα που μπήκε μέσα στη βιβλιοθήκη ήταν η κάρτα που έγραφε το θέλω. Στη συνέχεια το παιδί κάθησε πάλι στην καρέκλα του.

Ρώτησα το παιδί θέλει να ξεκινήσεις τη λογοθεραπεία μαζί μου  το παιδί σηκώθηκε από την καρέκλα και πήγε να επιλέξει την κάρτα δεν θέλω Στη συνέχεια ζήτησα από το παιδί να μου εξηγήσει την απάντηση του το παιδί χαμογέλασε και ξεκίνησε με ενθουσιασμό να μου εξηγήσει γιατί δεν θέλει, μου είπε ότι δεν είναι χρήσιμο και δεν το χρειάζομαι γενικά δεν έχω καμία δυσκολία δεν ξέρει η μαμά και μπαμπάς και εγώ δεν θέλω να κάνω λογοθεραπεία.

Στη συνέχεια του ζήτησα εφόσον το επιθυμεί να  διαλέξει μία άλλη κάρτα και να μου δώσει μια εξήγηση απάντηση για αυτην την επιλογή του, του είπα πως θέλω να είναι μια ειλικρινή απάντηση και πως θα το ακούσω χωρίς να το διακόψω καθόλου, ότι και αν μου πει εγώ θα το δεχτώ, θα το σεβαστώ και αν θελήσει και εφόσον θελήσει θα μπορέσω να το βοηθήσω στην απάντηση με βάση όμως το συμφέρον του και τη δική του επιθυμία. 

Το παιδί χωρίς δεύτερη σκέψη κινήθηκε στη βιβλιοθήκη με την κάρτα θέλω, μου ζήτησε να επαναλάβω την ερώτησή μου, το οποίο και έκανα. Μου λέει πως θέλω να κάνω λογοθεραπεία γιατί έτσι θα φεύγω από το σχολείο, θα κερδίζω περισσότερο χρόνο για τον εαυτό μου, δεν θα μου φωνάζουν οι γονείς μου για τη λογοθεραπεία και θα μιλάω καλύτερα. 

Στο τέλος και εφόσον ζήτησα την άδειά του , του είπα πως θα επιθυμούσε και εφόσον πραγματικά το επιθυμούσε να επιλέξουμε το θέλω και αν στην πορεία αλλάξει γνώμη θα μου το πει και θα παίξουμε πάλι το παιχνίδι με τις κάρτες και τις γωνίες και θα μου εξηγήσει την απάντησή του και η απάντηση ήταν ναι.

Στη συνέχεια του ζήτησα να πάει στην επόμενη κάρτα και αρνήθηκε, οπότε και σταματήσαμε εκεί.

Στη συνέχεια με ρώτησε τι άλλο παιχνίδι θα παίξουμε και του είπα πως για σήμερα έχουμε ολοκληρώσει και την επόμενη εβδομάδα σε περιμένω με νέα παιχνίδια και με την κάρτα του θέλω την οποία μπορείς και να κρατήσεις στο σπίτι σου αλλά με την προϋπόθεση να μου την φέρεις την επόμενη φορά ως κάρτα επιθυμία σου.

ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Συμμετοχικές στρατηγικές Η Γυάλα με το ψάρι

Αφού ξεκινήσαμε με το παιχνίδι με τις 4 γωνίες, το οποίο και το ζήτησε, του είπα να επιλέξει ποια κάρτα θέλει πραγματικά με βάση το ερώτημα και αν πραγματικά παραμένει η ίδια κάρτα γνωρίζοντας πως θα ακολουθήσουν και άλλα πολλά διαφορετικά παιχνίδια και όχι θεραπείες. Σήκωσε ψηλά την κάρτα με το θέλω την οποία αυτήν τη φορά την τοποθέτησε πάνω στο τραπέζι και όχι μέσα στη βιβλιοθήκη και αιτιολόγησε την επιλογή με τον ίδιο τρόπο και συμπλήρωσε πως θέλει να παίξουμε κι άλλα παιχνίδια.

Κατά τη διάρκεια της λογοθεραπευτικής ψυχοεκπαίδευσης και με τη σωστή τοποθέτηση των αρθρωτικών μυών για την παραγωγή του φωνήματος /s/. Το κοριτσάκι άρχισε να αντιδρά και να σηκώνεται από την καρέκλα με διασπαστική διάθεση. 

Εκεί εφάρμοσα το πρωτόκολλο Συμμετοχικές στρατηγικές Η Γυάλα με το ψάρι. Στόχος ήταν να προσκαλέσω πάλι το κορίτσι στη διαδικασία τςη λογοθεραπευτικής εκπαίδευσης.

Της είπα πως τώρα είναι η ευκαιρία να βάλουμε μια καρέκλα μπροστά και μία καρέκλα από πίσω. Όποιος καθίσει στην μπροστινή καρέκλα θα λέει ότι τεχνική μάθαμε και αυτός που κάθεται στην πίσω καρέκλα απλά θα ακούει την τεχνική. Όταν θα ολοκληρωθεί αυτό , αυτός που θα κάθεται στην πίσω καρέκλα θα σηκώνεται και θα κάνει αυτήν την τεχνική. Μετά από αυτό θα αλλάζουν οι ρόλοι και αυτός που καθόταν στην πίσω καρέκλα θα κάθεται μπροστά και ο άλλος θα κάθεται από πίσω. Βασικό αυτό του παιχνιδιού είναι πώς δεν διακόπτει ο ένας τον άλλον σε καμία περίπτωση. Ο ένας μιλάει και ο άλλος ακούει.

Δεν πρόλαβα να ολοκληρώσω και το κοριτσάκι χτύπαγε παλαμάκια και άρχισε να σέρνει δυο καρέκλες με τα χέρια του ταυτόχρονα, μου λέει εδώ είναι καλά να τις βάλω? Της είπα μπορεί να τις βάλει όπου επιθυμεί αρκεί η μία να είναι μπροστά και η άλλη να είναι πίσω. Το αποτέλεσμα στη λογοθεραπευτική εκπαίδευση ήταν εντυπωσιακό. Το παιδί απόλυτα συνεργάσιμο και το καταπληκτικό ήταν πως δεν ήθελε να τελειώσουμε.

Αφού ολοκληρώσαμε της είπα πως στο τέλος θα παίξουμε ένα υπέροχο παιχνίδι που λέγεται το επόμενο βήμα, της είπα πως θα το παίξουμε μόνο αν πραγματικά το θέλει αλλιώς θα πάει εκεί που είναι οι κάρτες και θα επιλέξει την κάρτα με την απάντηση που επιθυμεί και θα μου την αιτιολογήσει. Μου απαντά θέλω, θέλω, θέλω. Πάει στην κάρτα και μου λέει, θέλω γιατί μου αρέσουν αυτά τα παιχνίδια και την ρωτάω γιατί σου αρέσουν και μου λέει γαιτί είναι ωραία και της απαντώ μπράβο, είσαι υπέροχη. 

Θετική ολοκλήρωση Το επόμενο βήμα 

Με το πρωτόκολλο το επόμενο βήμα της θετικής ολοκλήρωσης σκοπό είχα πρώτα από όλα να ολοκληρωθεί η συνεδρία με μία βασική στοχοθεσία και επίσης με το τέλος να δεσμευτεί το κοριτσάκι να λάβει δράση.

Έτσι της ζήτησα να επιλέξει ένα κουκλάκι από το κουκλόσπιτο, να του δώσει ένα όνομα και να του πει τί θα κάνει ως εργασία στο σπίτι ώστε να λέει καλά τον ήχο ΄s΄ και το κοριτσάκι αλλά και το κουκλάκι. Το κορίτσι μέσα στο χαμόγελο έτρεξε , έπιασε ένα κουκλάκι το ονόμασε Διονυσία (το όνομα της αδελφής της) και της εξήγησε πως τοποθετούμε τη γλωσσίτσα μας με αυτόν τον τρόπο (κλειστά τα δοντάκια και γλώσσα σαν βαρκούλα) ώστε να παράγουμε σωστά τον ήχο ‘s’. Ζητούσε διαρκώς τη γνώμη μου αν τα λέει σωστά και πότε θα τα ξαναπούμε πάλι. 

Αφού ολοκληρώθηκε το πρωτόκολλο της SEL. Το κορίτσι μου ζήτησε και άλλο ένα παιχνίδι πριν φύγει και της είπα πως από τη στιγμή που ολοκληρώνεις τόσο όμορφα τις εργασίες σου, μπορούμε να παίξουμε άλλο ένα.

Με μία λέξη 

Σκοπός αυτού του πρωτοκόλλου είναι με μία λέξη να δώσει πως αισθανόταν πριν τα παιχνίδια και πώς αισθάνεται μετά τα παιχνίδια.

Ερώτηση Πώς νιώθεις με μία λέξη πριν από τα παιχνίδια? και Πώς μετά από τα παιχνίδια?

Απάντηση Πριν από τα παιχνίδια κακά και μετά από τα παιχνίδια θέλω και άλλα. Της απαντώ με μία λέξη, μου απαντά θέλω κι άλλα παιχνίδια. Της συμπληρώνω, άρα η λέξη είναι θέλω , σωστά? Ναι, μου απαντά το κοριτσάκι.

Στοχοθεσία για την επόμενη φορά πρωτόκολλο κάρτες συμμετοχική στρατηγική, Να ζωγραφίσουμε σε κάρτες τι σημαίνει κακά και τι σημαίνει θέλω μέσα από εικόνες και με βάση τη συζήτησή μας να τις ταξινομήσουμε σε κατηγορίες με βάση, ερμηνεία, διάθεση, χρώματα, προβολές εικόνων.